tik tik tik tiktikkerdetik tik tiktik……………

Dat is het geluid van de ringetjes aan de laatjes van het kleine antieke bureautje in de erker van de zitkamer in de van Eeghenstraat.

Mama schrijft, rekeningen of brieven. Wij kijken tv. Tikker de tiktiktik, met elke handbeweging van haar ballpoint over het papier tikken de twee ringetjes mee. Het is een vertrouwd en een vertrouwenwekkend geluid.

Ik herinner me niet dat mijn moeder ook naar de televisie keek. Ja, misschien even naar Open het Dorp of 1 van de 8, maar laatst zei ze nog toen Mies bij Zomergasten was, dat ze een hekel aan Mies had. En één keer naar een beroemde voetbalwedstrijd met Coen Moulijn, toen riep ze telkens Coentje! Coentje!, haar enige voetbalwedstrijd, behalve 40 jaar later haar gesprekken met haar vaste Haagse chauffeur Bart:'' hoe was het voetbal gisteren Bart? Hoe hebben ze gespeeld?'

Geen socialer persoon dan Emmy, of Emma zoals ze zich later is gaan noemen en zoals ze ook oorspronkelijk heet. Het gewone, sociale gesprek was haar lust en haar leven, echt geïnteresseerd in wat ieder doet. Niks hoogdravends of politieks. Niks geen 'Boekentaal' zoals Willem Hannig, ook wars van gewichtigdoenerij, het noemde.

Ze kreeg op haar ziekbed een kaart van Frits van Aart, haar eeuwige buurman: een kaart met een afbeelding erop van de Egyptische Dodengod Ameeee-nofis las ik, "Amenooofis!!" kwam het meteen van dat ziekbed, met een vanzelfsprekendheid en een kracht die je niet voor mogelijk hield uit dat breekbare lijfje. Zij alleen heeft mij door mijn Grieks en Latijn op de middelbare school heen gesleept, het was heel gezellig zo samen op de bank een beetje Herodotus of Vergilius te vertalen ,dat kon ze ontzettend goed, ook misschien omdat ze ze zelf twee keer de zesde van het gymnasium had gedaan, ze was blijven zitten omdat ze teveel aan haar toneelclub had gedaan.

Ze had best wel actrice willen worden, maar dat zou dan niet een tragische maar wel een komische zijn geworden; met  haar en André waren wij rond 1990 in Engeland en in Harrods in London dronken wij onder het genot van een strijkje in de voorname zaal tea met kletskopjes. Onder ons gesprekje plakte ze zo'n kletskopje, zo'n plakkerig dun koekje op haar voorhoofd en continueerde het gesprek, André schaamde zich een paar etages door de grond en ik was blij dat ik zo'n rare moeder had. Non-conformisme dat stond hoog  in haar vaandel. Zo zat ze eens te breien in het Hotel Sacher in Wenen. Mijn vader was kaartjes voor de opera aan het kopen en zij beidde de tijd met breien in Hotel Sacher, een kopje thee erbij, schoenen uit en kousevoeten op de stoel naast haar. Je ziet het voor je. De Ober komt: "Maar mevrouw!" "Ja?" "In het Hotel Sacher wordt niet gebreid!"

Ze had lak aan conventies en hoe hoort het eigenlijk. Ik heb thuis alleen maar thee met zakjes leren zetten, maar pas later begreep ik dat zij tot op het detail nauwkeurig wist hoe je Echte Thee moest zetten, want die thee dronk zij als kind met haar moeder, uit echt porseleinen kopjes, gezet in een keuken door een kokkin en twee dienstmeisjes in het souterrain van hun huis aan de Maliebaan in Utrecht. Ze wist dus maar al te goed hoe alles hoorde maar trok een lange neus en deed precies wat ze zelf wilde.